بی‌شک رسانه موفق باید همه مخاطبانش را در
نظر بگیرد و با تولید برنامه درخور به سلیقه آن‌ها احترام بگذارد. تلویزیون نیز از
این قضیه مستثنی نیست و حال که تعداد شبکه‌‌های آن بیشتر شده، پرداختن به سلایق
مختلف، امری قابل اجراست. اما در میان شبکه‌‌های متعدد تلویزیون تنها یک شبکه است
که به تولید آثار تخصصی می‌پردازد و طی این سال‌ها همچنان مخاطبان خود را داشته
است. شبکه چهارسیما که پیش‌تر با جمله «شبکه چهار شبکه فرهیختگان» به فعالیتش در
عرصه برنامه‌سازی ادامه می‌داد مدتی است جمله تبلیغاتی «شبکه چهار شبکه دانایی» را
شعار خودش قرار داده و بر همین مبنا به کارش ادامه می‌دهد.

در میان آثاری شبکه چهار، برنامه صبحگاهی «طلوع» و مجله
علمی «چرخ» دو برنامه گفت‌وگومحوری هستند که تلاش دارند ضمن پرداختن به موضوعات
تخصصی رضایت مخاطب عام را جلب کنند تا به این ترتیب این قشر از مردم را نیز پای
دیدن برنامه‌‌های متنوع شبکه چهار سیما بنشانند.

علی خسروی؛ تهیه‌کننده برنامه زنده «طلوع» که این روزها از
برج میلاد به روی آنتن می‌رود و الهه بهبودی که تهیه‌کنندگی برنامه «چرخ» را به
عهده دارد، درباره چند و چون تولید این دو اثر تلویزیونی با «صبا» گفت‌وگو کردند.

به‌عنوان تهیه‌کننده خانم در عرصه کار و زندگی با
چه مشکلاتی مواجه هستید؟

واقعا نمی‌دانم رویکرد شما نسبت به این گفت‌وگو چیست؟ زیرا
این سوال جنسیتی است.

قطعا محور این گفت‌وگو برنامه «چرخ» است؛ اما
از آن‌جایی که تعداد تهیه‌کننده‌‌های خانم در تلویزیون بسیار کم است می‌خواهم از
زبان شما درباره دشواری‌‌های شغلی و تاثیرش بر زندگی شخصی‌تان بشنوم.

تهیه‌کنندگی به‌خودی‌خود شغل دشوار و پرچالشی است و برای
خانم‌ها عرصه سخت‌تری به حساب می‌آید؛ زیرا خانم‌ها در زندگی روزمره، مسئولیت‌‌های
دیگری نیز به عهده دارند. به هرحال لازم است که خانم‌های تهیه‌کننده علاوه بر
مسئولیت‌‌های شغلی خانواده خود را مدیریت کنند و به مسائل خانه بپردازند؛ به اضافه
این‌که شغل ما برخلاف دیگر مشاغل اداری که ساعت معینی دارند، زمان مشخصی ندارد. به‌طور
مثال طی دو سال گذشته پروژه‌ای داشتم که اواخر هفته باید به آن می‌پرداختم
بنابراین شب‌های پنج‌شنبه و جمعه سر پخش بودم و به همین دلیل مجبور شدم دو سال با
خانواده خودم و همسرم معاشرت نکنم و ارتباط کمتری داشته باشم و چنین اتفاقاتی باعث
دلخوری اعضای خانواده و فامیل می‌شود.

حال اگر برنامه زنده باشد سختی‌‌ها چندبرابر می‌شوند.

بله، همین‌طور است. پخش زنده استرس بالایی دارد و هر اتفاقی
در طول پخش بیفتد مسئولیت آن با تهیه‌کننده است. دشواری‌‌ها آن‌قدر زیاد است که
برخی از همکاران خانم تهیه‌کنندگی را کنار گذاشته‌اند و در برنامه‌‌های مختلف به
سردبیری مشغولند.

به‌عنوان تهیه‌کننده چه روندی را برای حضور در
این عرصه در نظر گرفته‌اید؟

سلایق مختلف است. اتفاقا در یک کارگاه برنامه‌سازی که
نوجوانان و جوانان مخاطبش بودند حضور داشتم و این مثال را زدم که در عرصه پزشکی
زمانی که می‌بینیم شخصی پزشک اطفال است با خودمان می‌گویم اگر طرف بیشتر درس می‌خواند
می‌توانست پزشک یا جراح بهتری باشد، در صورتی که این نگرش غلط است و پزشک اطفال
نیز متخصص محسوب می‌شود. تهیه‌کنندگی نیز چنین روالی دارد. درباره خودم نیز باید
بگویم که شخصأ به تولید برنامه‌‌های ترکیبی می‌پردازم و خیلی‌‌ها می‌گویند اگر کمی
بیشتر تلاش کنی می‌توانی در عرصه تولید آثار نمایشی یعنی تله‌فیلم و سریال فعالیت
کنی و این در حالی است که تولید برنامه‌‌های ترکیبی را یک تخصص می‌دانم و ترجیحم
این است در این بخش به کسب مهارت‌‌های بیشتر بپردازم.

با این حساب مثلا اگر پیشنهاد تهیه‌کنندگی در
عرصه سینما را داشته باشید آن پروژه را نمی‌پذیرید؟

علاقه‌ای برای ورود به سینما ندارم و اگر قرار باشد تهیه‌کنندگی
آثار نمایشی را به عهده بگیرم ترجیحم این است به سراغ تولید نمایش عروسکی بروم؛
زیرا جزو علاقه‌‌های من است و قبلا نیز این عرصه را تجربه کرده‌ام.

برنامه «چرخ» پیش از شما با تهیه‌کنندگان مختلف
و در چند فصل تولید شده است. چه شد که تهیه‌کنندگی این اثر را پذیرفتید؟

بله؛ چهار فصل از برنامه «چرخ» تولید شده است. فصل چهارم به
پایان رسیده بود و مسئولان می‌خواستند تغییراتی در آن ایجاد کنند، به اضافه این‌که
رویکرد شبکه نیز مقداری تغییر کرده بود. قبلا شبکه چهار را شبکه فرهیختگان می‌دانستند
و حال آن را شبکه دانایی می‌دانند؛ یعنی در حال حاضر مخاطبان ما لزوما متخصصان امر
نیستند و می‌خواهیم عمومی‌سازی علم را دنبال کنیم.

یعنی می‌خواهید مخاطب عام را نیز جذب کنید؟

بله و از آن‌جایی که سال‌ها آثار اجتماعی تولید کرده بودم و
در برنامه‌‌های مختلف به خانواده پرداخته‌ام، تصمیم بر این شد که تهیه و تولید
برنامه «چرخ» را به من بسپارند. احساس مسئولان این بوده که شاید من می‌توانم ذائقه
مردم را شناسایی کنیم و برنامه «چرخ» عمومی‌تر باشد.

انتخاب عوامل و سردبیر فصل جدید به عهده شما
بود؟

بله، به سراغ دوستانی رفتم که از عوامل برنامه «دانستنیها» بودند.
سردبیر فعلی برنامه «چرخ» آقای محمد جباری، سال‌ها سردبیری برنامه «دانستنیها» را
به عهده داشتند و به همین دلیل ایشان را انتخاب کردم که آن برنامه در حوزه آثاری
که به عمومی‌سازی علم می‌پردازند، بسیار موفق بود.

برنامه «چرخ» را دارای چه ویژگی‌‌هایی دیدید که
تهیه‌کنندگی آن را پذیرفتید؟

من تهیه‌کننده‌ای تنوع طلب هستم و به نظرم در شرایط فعلی که
مردم با بحران‌‌های مختلف مواجهند، برنامه «چرخ» می‌تواند زنگ تفریح خوبی برای
مخاطبان باشد.

درباره محتوا و ساختار برنامه کمی توضیح دهید.

ما یک سری قالب داریم و در آن قالب‌‌ها نیز محتوای مختلفی
داریم که سعی می‌کنیم همه‌فهم باشد. در حوزه اجرا نیز دو مجری داریم. آقای حسین
فروتن یکی از اینستاگرامرهای فعال است و صفحه‌ای علمی و با فالوئرهای بسیار دارد و
در این زمینه با تجربه است و در فصل‌‌های قبلی برنامه «چرخ» حضور داشته است. آقای
مقدسیان نیز یکی دیگر از مجریان برنامه هستند که لیسانس مهندسی نفت دارند و منتقد
سینما هستند. ایشان به‌نوعی نماینده عموم مردم است و آقای حسین فروتن نماینده
مخاطبان خاص است.

چرا چنین ترکیبی ایجاد کردید؟

می‌خواستیم یکی از مجریان، پاسخ بسیاری از سوال‌ها را نداند
و سوالات مخاطبانی را بپرسد که در حوزه‌‌های علمی فعالیت نکرده‌اند.

به‌عنوان تهیه‌کننده مجله‌ای علمی، چقدر خودتان
را به‌روز کرده‌اید و تا چه حد در مباحث علمی مطالعه داشته‌اید و دارید؟

مانند این است که بگویید چرا کارگردانی که در ژانر وحشت
فعالیت می‌کرده، اثری عاشقانه ساخته است! در کل کار تهیه‌کننده این است که برنامه
مورد نظر را مدیریت کند. بخش محتوایی برنامه به اتاق فکر و سردبیر نیاز دارد.

به این ترتیب می‌توان گفت تهیه‌کننده باید
بتواند بهترین مهرها را برای برنامه‌‌اش انتخاب کند.

بله. شاید یکی از بزرگ‌ترین عوامل موفقیت تهیه‌کننده انتخاب
عوامل و مهره‌‌های مناسب است.

و شما از انتخاب‌هایتان راضی هستید؟

هنوز ۱۳قسمت از برنامه «چرخ» به روی آنتن رفته و زمان
مناسبی برای داوری نیست اما به نظرم نسبت به رویکرد و هدفمان درست عمل کرده‌ایم.

بازخورد مخاطبان عام را چگونه دیده‌اید؟

موردی که برای من جالب بود این است که طی ۱۲قسسمتی که طی
این سه ماه پخش داشته‌ایم، پیامک‌‌های مخاطبان به‌شکل معناداری از نظرسنجی‌‌ها و
مشارکت‌‌های ادبی به سمت موارد محتوایی رفته و مردم چندبرابر قسمت‌‌های اول در این
زمینه مشارکت می‌کنند و به موضوعات برنامه عکس‌العمل نشان می‌دهند. جالب این‌که برخی
از مخاطبان به ما راهکار ارائه می‌کنند و ما نیز به نظر آن‌ها اهمیت می‌دهیم و
سوژه‌‌هایی را انتخاب می‌کنیم که به‌روز باشند.

و سخن آخر؟

از شما بابت این گفت‌وگو ممنون و سپاسگزارم.

علی خسروی

تهیه‌کننده باید دارای چه ویژگی‌‌هایی باشد که
در کارش موفق شود؟

سوالتان خیلی کلی است اما به نظرم تهیه‌کننده موفق کسی است
که پیش از هر چیز رسانه را خوب بشناسد و از جامعه نیز شناخت بالایی داشته باشد. او
باید بتواند با استفاده از ابزار رسانه در راستای هدف تعیین‌شده پیام درست را به
مخاطب بدهد؛ و مهم‌تر این‌که به ازای زمانی که از مخاطب می‌گیرد به او چیزی بدهد.

بسیاری از تهیه‌کنندگان تولید برنامه‌‌های ترکیبی
را پله‌ای می‌دانند برای تولید سریال و فیلم. نظر شما در این‌باره چیست؟

بی‌شک همه آدم‌ها ازجمله تهیه‌کننده‌‌ها دوست دارند در
کارشان پیشرفت کنند. به نظرم همه آدم‌هایی که به عرصه تصویر می‌آیند به عشق بازیگر
شدن و کارگردان شدن می‌آیند اما پس از مدتی براساس استعدادشان جذب بخش‌های دیگر می‌شوند.
اما به عنوان تهیه‌کننده نظرم این است که تولید سریال و فیلم لزوما نمی‌تواند هدف
نهایی باشد. یک تهیه‌کننده خوب می‌تواند مستندساز خوبی باشد و فقط در این عرصه به
تولید اثر بپردازد و در کارش موفق شود. در کشورهای دیگر نیز روال به همین شکل است،
به‌طور مثال یک مدیر تولید موفق سال‌ها در این عرصه فعالیت می‌کند و متخصص محسوب
می‌شود که البته در ایران روال به این شکل نیست. گاهی پیش می‌آید که تهیه‌کننده می‌خواهد
در عرصه سریال‌سازی به فعالیت بپردازد تا پیام مد نظرش را از این طریق به مخاطب
منتقل کند که او نیز باید مدتی به کسب تجربه بپردازد و رزومه جمع کند.

شما سال‌هاست که تهیه‌کننده برنامه «طلوع»
هستید. چه شد که در این پروژه حضور یافتید؟

برنامه «طلوع» یکی از آثار قدیمی شبکه چهار است که دوستان
مختلفی در آن حضور یافته‌اند و بخش‌های مختلفی را به آن افزوده‌اند و من نیز آن
روند را ادامه داده‌ام. نخستین بار که «طلوع» را تهیه کردم دی‌ماه سال۱۳۹۰ بود که
تا سال۱۳۹۲ در آن پروژه حضور داشتم و پس از آن در سال۱۳۹۵ بازهم از من خواستند تهیه‌کنندگی
این اثر را به عهده بگیرم و من نیز پذیرفتم. البته در آن زمان هدف ما در راستای
حمایت از تولیدات داخلی و پیشرفت‌‌های علم و فناوری در حوزه پزشکی کشور بود و این
همکاری تا به امروز ادامه یافته است.

طی این مدت برنامه «طلوع» چه روندی را طی کرده
و چه بخش‌هایی را به آن افزوده‌اید؟

برنامه «طلوع» مجله‌ای صبحگاهی است. همان‌طور که می‌دانید
پیش‌تر شبکه چهار شبکه فرهیختگان بود و حال مدتی است این شعار به «شبکه چهار، شبکه
دانایی» تغییر کرده تا به مخاطبان علم و آگاهی بدهد و ما نیز با همین رویکرد به
تولید برنامه پرداخته‌ایم. اما هدف اصلی ما در حال حاضر این است که صبح خوبی را
برای مخاطبان رقم بزنیم تا آن‌ها روزشان را با انرژی مثبت آغاز کنند.

و سپس در جریان مسائل و اتفاقات روز قرار گیرند؟

بله، اما مسائل و اتفاقات مثبت. تلاش داریم نیمه پر لیوان
را ببینیم. ما تلاش می‌کنیم به مخاطب بگوییم که برای ایجاد تغییرات مثبت باید از
خودمان شروع کنیم و این‌گونه می‌توانیم زندگی خود را تغییر دهیم و شخص دیگری برای
ما کاری نخواهد کرد.

«طلوع» برنامه‌ای زنده است و بخش‌های مختلفی
دارد، آیا در پرداختن به مسائل مختلف، با مشکل مواجه نمی‌شوید؟

درست می‌گوید تولید محتوا در برنامه روتین صبحگاهی مشکل است
و فکر کردن و تولید دراین گونه از آثار زمان‌بر است و هر بخشی که در آن پایه‌گذاری
می‌شود باید به‌صورت روزانه ادامه پیدا کند و همین موضوع ریتم برنامه را با مشکل
مواجه می‌کند. ما اتاق فکری داریم و در آن به مسائلی می‌پردازیم که قرار است در
روزها و هفته آینده روی آنتن بروند.

درباره بخش‌ها و آیتم‌‌های برنامه کمی توضیح
دهید.

بخش‌‌ها و آیتم‌‌های مختلفی داریم. به‌طورمثال در بخش
«بیدار باش» به نکات انگیزشی می‌پردازیم و در آیتم «بشنو باور نکن» باورهای غلطی
را مطرح می‌کنیم که مدتهاست برای مخاطبان جا افتاده است. «ساعت سلامت» نیز بخش
دیگری است که در آن نکات بهداشتی را مطرح می‌کنیم؛ هم در حوزه پزشکی، بهداشت روان
و هم تغذیه. «گشتاور» یکی دیگر از آیتم‌‌های برنامه است که باتوجه به مناسبات روز
و اتفاقات علمی تولید می‌شود. در این بخش تلاش می‌کنیم که نوع حضور در فضای مجازی
و استفاده از مطالب مهم و علمی را به مخاطب یاد دهیم. با این‌که پرداختن به مباحث
علمی سخت است اما خدا راشکر این بخش خوب دیده شده و مورد رضایت مخاطبان قرار گرفته
است.

باتوجه به تنوع آیتم‌‌ها بهتر نبود زمانی بیش از
یک‌ساعت را به برنامه اختصاص دهید؟

برنامه در حال حاضر یک‌ساعت‌وربع است. البته قبلا با زمان
دوساعت به روی آنتن می‌رفتیم و اگر شرایط فراهم شود شاید بتوان زمان برنامه را
بیشتر کرد.

چه شد که برج میلاد را به‌عنوان لوکیشن انتخاب
کردید؟

مدتی در باغ ایرانی بودیم و پس از آن به موزه زمان رفتیم و
حال در برج میلاد حضور داریم. همین که برنامه در استودیو اجرا نمی‌شود و حال‌وهوای
دیگری دارد، شاید به نسبت برنامه‌‌های دیگر تفاوت‌‌های را ایجاد کرده باشد و به
مخاطب انرژی بیشتری را منتقل کند.

هدفتان از این انتخاب چه بود؟

پس از گذشته چهل سال از انقلاب اسلامی برج میلاد را نماد
پیشرفت ایران امروز می‌دانیم و ما نیز باتوجه به این نگرش برج میلاد را به‌عنوان
لوکیشن انتخاب کردیم. به دور از شعار قصد داریم زمانی که به دهه فجر می‌رسیم این
موضوع کمی روشن‌تر شود.

به‌جز استرس پخش در تولید برنامه زنده با چه
سختی‌‌هایی مواجهید؟

مشکلات فنی بسیار است؛ زیرا وقتی اثر در استودیو تولید نمی‌شود
مسائل زیادی پیش می‌آید. به‌طور مثال اوایل حضورمان به نوک برج می‌رفتیم و حدود
۲۰۰۰ متر کابل می‌خواستیم تا ارتباط با عوامل و واحد سیار برقرار شود. البته الان
نیز این مسافت وجود دارد و دویست متر از آن کم شده است. به هرحال این چالش‌‌ها باعث
می‌شود خودمان را از لحاظ فنی محک می‌زنیم. یکی دیگر از مشکلاتمان ترافیک صبحگاهی
است؛ هرچند همه جای تهران با مشکل ترافیک مواجه است.

مسئولان و مدیران شبکه طی تولید و پخش چقدر با
شما همکاری می‌کنند؟

مسئولان شبکه چهار سیما با ما همکاری بسیاری دارند و از هر
جهت پشتیبان ما هستند به‌خصوص خانم سپانلو مدیر گروه شبکه علاوه بر همراهی به ما
اعتماد کرده‌اند زیرا همان‌طور که می‌دانید تولید برنامه خارج از استودیو بسیار
مشکل است و مسئولیت‌‌های بسیاری دارد. آقای خداوردی مشاور محترم مدیر شبکه و جناب
معینی‌‌پور مدیر محترم شبکه چهار نیز بسیار با ما همراهی کرده‌اند و انرژی آن‌ها باعث
می‌شود توانمان در تولید و پخش دوچندان شود.

و سخن آخر؟

برای ما دعا کنید تا برنامه باکیفیتی را به روی آنتن ببریم
و ما نیز در این زمینه تلاشمان را به‌کار گرفته‌ایم.

وحید خانه‌ساز