نمایش «سانتی‌متر» درباره مسائل مربوط به شهرنشینی و شرایط نامساعد
آپارتمان‌ها و کمبود فضاست و شما به‌خوبی نامی طنزگونه برای اثر خود انتخاب کرده‌اید.
چه دغدغه‌ای سبب نگارش و اجرای این نمایشنامه شد؟

این دغدغه از زمانی برای من شکل گرفت که از خرمشهر به تهران مهاجرت
کردم و در منزل بسیار کوچکی ساکن شدم. خانه‌ای که اجاره کرده بودم، ۴۵متر بود و من
به‌تنهایی در آن، زندگی می‌کردم اما احساس خفگی می‌کردم. چندی بعد، متوجه شدم خانواده‌ای
که در طبقه پایین این آپارتمان زندگی می‌کنند، شش نفر هستند! این‌که چگونه این آدم‌ها
در چنین مکان کوچکی زندگی می‌کنند، برای من بسیار غریب بود. در این‌جا دغدغه برای
من به‌وجود آمد و زمانی‌که بیشتر تحقیق کردم، دریافتم اوضاع بسیار وخیم‌تر است.
متاسفانه در کلان‌شهرها، قشری از جامعه با جمعیتی بسیار زیاد، در واحدهای ساختمانی
بسیار کوچک زندگی می‌کنند و اصلا کسی به‌فکر مشکلات آن‌ها نیست. همین دغدغه سبب شد
در این باره قلم بزنم و نمایشنامه «سانتی‌متر» شکل گرفت.

البته در این نمایش می‌بینیم که این خانواده هفت‌نفره قرار است سه‌ماه
در این منزل زندگی کنند اما پس از یک‌سال دریافته‌اند خانه‌ای که پیش‌خرید کرده‌اند،
به چندین نفر فروخته شده است که این مسئله هم معضل بسیاری از هم‌وطنان ماست. این مسئله
در کنار معضل کوچک بودن فضای خانه‌ها، برای بسیاری از مردم آشنا است؛ یا خود این
شرایط را تجربه کرده‌اند و یا در پیرامون خود افرادی را می‌شناسند که با این
معضلات دست‌به‌گریبان هستند. بازخورد مخاطبان چگونه بود و آیا با معضلات مطرح‌شده
در نمایش همراه می‌شوند؟

دغدغه ما به‌شدت به دغدغه‌های مردم نزدیک است و درنتیجه مردم بسیار
کار را دوست داشته‌اند. خود من بعد زا هر اجرا، با مخاطبان صحبت می‌کنم و نظرشان
را می‌پرسم. تمام مخاطبان کار را دوست داشته‌اند و تحت تاثیر قرار گرفته‌اند. بسیاری
از مخاطبان به من گفته‌اند که این شرایط برایشان آشناست و از این‌که این درد مشترک
را به‌عنوان دست‌مایه‌ای برای اجرای تئاتر در نظر گرفته‌ام، بسیار راضی هستند.
همچنین در سایت تیوال، بخشی وجود دارد که مخاطبان می‌توانند نظرهای خود را در آن‌جا
اعلام کنند. در این بخش هم شاهد بودم که مخاطبان از اجرا راضی بودند و نمره بالایی
را برای این نمایش در نظر گرفته‌اند. تنها به این دلیل مخاطبان با نمایش ارتباط
برقرار کرده‌اند که دغدغه ما و مردم بسیار
به هم نزدیک هستند. البته در شیوه اجرایی، به این سمت رفتیم که به‌سادگی با مخاطب
ارتباط برقرار کنیم و حتی با او دوست شویم تا بتوانیم دغدغه خود را منتقل کنیم.

معمولا در مکان‌های کوچک، اعضای خانواده نمی‌توانند فضای خصوصی خود
را داشته باشند و طبیعتا درگیری‌های اعضای خانواده با یکدیگر افزایش می‌یابد. این
وجه از معضل در نمایش شما چگونه نمود پیدا می‌کند؟

متاسفانه ما انسان‌ها محدودیت را پذیرفته‌ایم و زندگی‌های ما به‌سمت
یک زندگی ماشینی رفته است، به همین دلیل در شکل اجرا هم به ارتباط میان آدم‌ها
پرداخته‌ام. در «سانتی‌متر» به این نکته اشاره می‌کنیم که اعضای خانواده در هیچ‌جایی
به‌غیر از سرویس بهداشتی نمی‌توانند با یکدیگر به‌راحتی صحبت کنند! درنتیجه هر
زمان دو نفر از اعضای خانواده می‌خواهند به‌صورت خصوصی با هم صحبت کنند، به سرویس
بهداشتی مراجعه می‌کنند. همچنین ناچار هستند با صدای بسیار پایین و درواقع درگوشی
با فرد کناری خود صحبت کنند تا کسی حرف‌های آن‌ها را نشنود. همین مسئله روی روابط
انسان‌ها با یکدیگر تاثیر گذاشته است. همچنین این معضل بر روابط اعضای خانواده با
اجتماع بیرون هم تاثیر گذاشته است.

در تهران با معضل دواجرایی بودن سالن‌ها مواجه هستیم. آیا طراحی‌صحنه
شما به‌دلیل این مسئله دستخوش تغییر شد؟

باید از میلاد خرمن‌بیز؛ طراح صحنه نمایش، تشکر کنم. او یکی از جوان‌های
بسیار خلاق است و کاملا با معضلات سالن‌های تئاتر ایران آشنایی دارد. وقتی متوجه
شدیم برای اجرای عمومی ناچار هستیم دکور را پهن و بعد از اجرا آن را جمع کنیم،
نقشه خانه‌ای که این خانواده هفت‌نفری در آن زندگی می‌کنند را در ابعاد سه‌مترونیم
در سه‌مترونیم ساخت و کف سالن قرار داد. در اجرای ما تمایل به تئاتر بی‌چیز هم
دیده می‌شود البته من ادعا نمی‌کنم تئاتر بی‌چیز اجرا می‌کنم چون این نوع تئاتر،
یکی از سخت‌ترین گونه‌های اجرایی است اما سعی کرده‌ایم به تئاتر بی‌چیز نزدیک
شویم. در طراحی‌صحنه یک فضای بسیار محدود داریم شامل نقش‌های که خط‌وخطوط یک خانه
را نمایان می‌کند و شخصیت‌ها در این خط‌وخطوط زندگی می‌کنند.

«سانتی‌متر» را ابتدا در قالب ششمین جشنواره تئاتر شهر در سالن استاد
علی نصیریان پردیس خاوران اجرا کردید و برای اجرای عمومی، سالن استاد انتظامی خانه
هنرمندان را انتخاب کردید. باتوجه به این‌که سالن‌ها از نظر اندازه بسیار باهم
متفاوت هستند و سالن استاد انتظامی بلک‌باکسی کوچک محسوب می‌شود، چه تغییراتی در
میزانسن‌ها و طراحی‌صحنه اعمال شد؟

در اجرای جشنواره‌ای، نمایش را در سالنی بسیار بزرگ اجرا کرده بودیم.
چون صحنه ما بسیار کوچک است، بخشی از سالن را برای اجرای نمایش انتخاب کردیم و
صندلی تماشاگران را جابه‌جا کردیم تا به ما نزدیک باشند اما در سالن استاد انتظامی
صندلی تماشاگران پرتابل نیست و درنتیجه ما، خودمان را به تماشاگران نزدیک کردیم. به
این دلیل باید نمایش را نزدیک تماشاگران اجرا کنیم که معضل کمبود جا و باری که بر
دوش تک‌تک بازیگران نمایش وجود دارد، از سوی تماشاگر لمس شود. این مسئله باعث می‌شود
همذات‌پنداری میان مخاطبان و شخصیت‌های نمایش بیشتر دیده شود.

سالن استاد انتظامی ۱۵ تا ۱۸شب برای اجرای هر نمایش در نظر می‌گیرد
درحالی‌که در بسیاری از سالن‌های دیگر ۳۰ اجرا به هر نمایش تعلق می‌گیرد. چه شد که
«سانتی‌متر» را برای اجرا در سالن استاد انتظامی ارائه دادید؟

پیش از این‌که تماشاخانه ایران‌شهر تاسیس شود، سالن استاد انتظامی
خانه هنرمندان یکی از سالن‌های بسیار خوب تئاتر ایران بود و خود من سابقه بازی در
این سالن بسیار صمیمی را داشتم و به همین دلیل دوست داشتم در این سالن نمایشم را
اجرا کنم. از سویی دیگر گروه ما قرار است امسال نمایشی را در مجموعه تئاتر شهر روی
صحنه ببرد و نمی‌توانستیم نمایش «سانتی‌متر» را در سالن‌های متعلق به اداره‌کل
هنرهای نمایشی اجرا کنیم. درنتیجه سال۹۶ رای‌زنی‌های اجرای «سانتی‌متر» را با پیام
لاریان؛ مسئول این سالن، انجام دادیم. خوشبختانه پیام لاریان هم نسبت به اجرای
نمایش در این سالن نظر مساعد داشت چون طبق گفته ایشان، این اثر بالاترین امتیاز
سال۹۶ را از سوی هیات بازبینی نمایش‌های سالن استاد انتظامی دریافت کرده بود.

در دوران برگزاری جشنواره تئاتر شهر چندان از اجرای نمایش در پردیس
خاوران رضایت نداشتید و هم شما و هم بسیاری از کارگردان‌های حاضر در جشنواره از کم
بودن مخاطبان این مجموعه ناراضی بودید. آیا اجرای نمایش در سالن استاد انتظامی
برای شما از نظر استقبال مخاطبان راضی‌کننده بود؟

یکی از ایرادهایی که سالن استاد انتظامی در سال‌های گذشته داشت، این
بود که سالن سه اجرا را در روز تجربه می‌کرد. احساس می‌کنم به این دلیل کمی سطح
کیفی آثار حاضر در این سالن پایین آمده بود. درنتیجه مخاطبان سالن استاد انتظامی
با ریزش مواجه شده بود اما امسال پیام لاریان؛ مسئول سالن استاد انتظامی، برنامه‌های
بسیار خوبی برای این سالن در نظر گرفته است که یکی از آن‌ها، دواجرایی شدن سالن
است. از سویی دیگر چون خود لاریان در هیات‌های بازبینی هم حضور دارد، کارهایی را
برای اجرا در نظر می‌گیرد که از سطح کیفی بالایی برخوردار باشند. از روند حضور
تماشاگر رضایت دارم. تاکنون به‌غیر از دو شب که نیمی از سالن پر شده بود، در باقی
شب‌ها سالن کاملا پر شده بود. البته جا دارد سالن انتظامی بیشتر معرفی شود و آثار
بسیار خوبی در این سالن روی صحنه بروند تا این سالن مخاطبان بیشتری پیدا کند.
البته گلایه من از اجرای نمایش‌های جشنواره تئاتر شهر در پردیس خاوران به نمایش من
مربوط نبود چون سالن اجرای ما پر بود و حدود دویست نفر مخاطب داشتیم اما دقیقا
زمانی‌که نمایشمان را اجرا کردیم،
کارگردانی که در سالن کناری ما نمایش خود را اجرا می‌کرد، با ۱۲مخاطب مواجه شده
بود. ایراد من به جشنواره تئاتر شهر این بود که مردم در این جشنواره مشارکت
نداشتند و تنها هنرمندان آثار یکدیگر را می‌دیدند. معتقدم جشنواره‌ای که به مردم
تعلق نداشته باشد به هیچ دردی نمی‌خورد و تاثیرگذار نخواهد بود.

چه میزان دور بودن پردیس تئاتر تهران از مرکز شهر سبب شده که این
پردیس مخاطبان خود را نداشته باشد؟

قطعا این مسئله و کمبود وسایل رفت‌وآمد عمومی سبب شده است این
تماشاخانه مخاطب نداشته باشد. شهرام کرمی از دید من یک مدیر بسیار حرفه‌ای است.
این حرفه‌ای بودن از مراسم اختتامیه جشنواره تئاتر شهر مشخص بود. این مراسم بسیار
خوب و با حضور هنرمندان نام‌آشنای تئاتر و سینما برگزار شد. درنتیجه مشکلات پردیس
تئاتر تهران به شهرام کرمی که این پردیس را ساخته است، مربوط نمی‌شود. متاسفانه
شهرداری مکانی را برای احداث این مکان در نظر گرفته است که اصلا مناسب نیست.
متاسفانه اصلا برای بهبود شرایط رفت‌وآمد این مجموعه که سالن‌های بسیار خوبی دارد
و از امکانات و شرایط فوق‌العاده‌ای برای اجرای تئاتر برخوردار است، کاری صورت نگرفته
است. بودجه بسیار زیادی هزینه این مجموعه شده است اما از آن، بهره‌برداری نمی‌شود.