امروز، سی‌ام بهمن‌ماه، صدودهمین سالروز انتشار نخستین نشریه
تئاتری ایران است. روزنامه «تیاتر» در ۱۸‌محرم سال‌۱۳۲۶ هجری‌قمری؛ مطابق با سی‌بهمن‌ماه
سال‌۱۲۸۶ شمسی منتشر شد. البته این نشریه به‌صورت روزانه منتشر نمی‌شد و تنها به
این دلیل عنوان روزنامه را به آن داده بودند که به تمام نشریات چاپی آن دوران
روزنامه می‌گفتند.

میرزا رضاخان طباطبائی‌نائینی؛ صاحب امتیاز و نگارنده این روزنامه
بود. روزنامه در چهار‌صفحه منتشر می‌شد.

میرزا (محمد) رضا‌خان‌ طباطبائی‌نائینی‌ فرزند میرزا حسن‌خان مستوفی در
سال‌۱۲۹۰ هجری‌قمری در قریه‌حصار از توابع ثلث متولد شد. وی‌ پس‌ از سپری شدن دوران
کودکی به فراگیری علوم ادبی و عربی در اصفهان پرداخت و خیلی زود به مسلک جوانانی درآمد
که در اصفهان در زمینه سیاسی دست به آزادی‌خواهی و مشروطه‌طلبی زده‌اند.

او در اصفهان زیر‌نظر برادر بزرگش میرزا‌مرتضی‌ قلیخان‌ به تحصیل پرداخت
و برای‌ تکمیل‌ تحصیل به تهران آمد، دوره مدرسه آمریکایی را به‌پایان رسانید.

میرزا‌رضا طباطبائی اهل‌مطالعه و تحقیق بود. او روزنامه‌نگار
محققی بود و به ادبیات زمانه خودش اشراف داشت. کتابخانه او یکی از بزرگ‌ترین و غنی‌ترین
کتابخانه‌های خصوصی ایران در عهد قاجار بود. طباطبایی وصیت کرده بود که کتابخانه عمومی
برپا شود و کتابخانه‌اش در‌اختیار عموم قرار گیرد اما چون این امکان فراهم نشد به‌همت
دخترش پس از درگذشتش کتابخانه‌اش به آستان قدس رضوی اهدا شد.

میرزا‌رضا‌خان در راه آزادی و مشروطیت زحمات بسیار کشیده و در اوایل مشروطیت‌
عضو‌ انجمن‌ ولایتی اصفهان بوده پس از آن به‌ تهران‌ آمده‌ روزنامه‌ «تیاتر»‌ را‌ که
یکی از جراید مهم آن زمان است به تأسیس و انتشار پرداخت.

پیش از شروع اولین سرمقاله این نشریه دو سطر مطالب آمده که در‌ تمام‌
شماره‌های دیگر در زیر‌عنوان روزنامه در یک کادر می‌خوانیم که: این روزنامه بیغرضانه
آئینه اعمال‌ نیک‌ و بد سابقین و لاحقین است مقالات عام المنفعه که مخالف با دین مقدس‌
اسلام‌ نباشد با امضا و تعرفه کافی پذیرفته و درج‌ میشود‌.

نائینی از اولین شماره مطلب انتقادی خود
را از اوضاع و رجال درباری زیر‌عنوان«تئاتر شیخ‌علی میرزای حاکم ملایر و تویسرکان و
عروسی با‌ دختر‌ پادشاه پریان مشتمل بر چند پرده»آغاز کرد این نوشته به‌صورت محاوره
و نمایشنامه نوشته شده و با نثری ساده و عوام فهم تنظیم شده است.

میرزا‌رضا طباطبائی نائینی برای نگارش مطالب نشریه‌اش شیوه نویی
را بنیان گذاشت و موضوعاتی که می‌خواست در روزنامه «تیاتر» منتشر کند را در قالب نمایشنامه
می‌نوشت. شیوه‌ای که او برای نوشتن انتخاب کرده بود در آن دوره تاریخی برای مخاطبان
این نشریه جذاب بود. همین امر موجب شده بود که مطالب نشریه برای مخاطبان نشریه انتزاعی
نباشد.

میرزا‌رضا چون اطلاع داشت که در جای‌جای ایران شرایط و امکان
آن وجود ندارد که نمایش روی صحنه برود با انتشار نمایشنامه‌هایش در روزنامه تلاش می‌کرد
که به این هدف نزدیک شود.

محتوای این روزنامه بیشتر جنبه انتقاد و نشان دادن اوضاع اداری و حکومتی
ایران است. متاسفانه عمر این نشریه چندان دیر
نپایید. آخرین شماره این نشریه در تاریخ ۱۵‌اردیبهشت‌ماه منتشر شد. در دوم‌تیرماه
۱۲۸۷ و هم‌زمان با به‌توپ بسته‌شدن مجلس، دفتر روزنامه «تیاتر» تخریب شد و
میرزارضاخان طباطبائی‌نائینی نتوانست انتشار آن را ادامه دهد. ‌در این مدت، طباطبائی‌نائینی
توانست تنها ۱۲‌شماره روزنامه «تیاتر» را منتشر کند.

در مشروطه ثانی از‌ طرف یزد و نائین بوکالت مجلس منتخب و پس از طی دوره
وکالت در وزارت عدلیه مستخدم و گاهی به‌ریاست اداره و مدعی‌العمومی و گاهی به معاونت
و کفالت و زمانی به کفالت وزارت معارف اشتغال‌ داشت.

میرزارضاخان طباطبائی‌نائینی در سال‌۱۳۵۰ هجری‌قمری معادل با
ششم‌بهمن‌۱۳۱۰ خورشیدی و در ۶۰سالگی درگذشت. او طبق وصیت‌اش در آرامگاه خانوادگی‌اش
در جوار مرقد امام‌هشتم به خاک سپرده شد.