جابر قاسمعلی؛ فیلمنامه‌نویس
سینما در گفت‌وگو با «صبا» در مورد مسئله ضعف فیلمنامه در سینمای ایران گفت: تاکنون
هزار بار در مورد این مسئله و مشکل در سینمای ایران صحبت شده و هر بار هم هیچ اتفاقی
نیفتاده است. بارها در این مورد حرف ‌زده‌ایم اما روال سینمای ایران هم به همان شکل
سابق ادامه پیدا می‌کند و تکانی نمی‌خورد. واقعیت این است که ما به‌عنوان فیلمنامه‌نویسان
سینمای ایران معتقدیم که فیلمنامه‌ها قطعا خالی از اشکال نیست اما این‌که الزاما این
اشکال فقط به فیلمنامه‌نویسان مستقل مرتبط بازنمی‌گردد.

او افزود: به نظر
من فیلمنامه‌نویسان مستقل یعنی اشخاصی که فقط به‌شکل تخصصی فیلمنامه می‌نویسند و به‌صورت
حرفه‌ای از این راه ارتزاق می‌کنند، به دلیل تخصصی که در کار خود دارند کارشان کمتر
دچاراشکال فنی می‌شود. ولی ۵۰درصد فیلم‌ها توسط کارگردانانی ساخته می‌شود که خود فیلمنامه
آن‌ها را می‌نویسند و ما نمی‌توانیم مسئول فیلمنامه آن‌ها باشیم اما متاسفانه مشکلات
آن‌ها دامن ما فیلمنامه‌نویسان مستقل را هم می‌گیرد. من وقتی به‌عنوان یک مخاطب و
منتقد فیلمنامه به دیدن فیلم‌ها می‌روم، می‌بینم که فیلمنامه کار واقعا ضعیف است، دارای
اشکالاتی با حفره‌های داستانی متعدد و به‌لحاظ فنی و داستانی معیوب است و توسط خود
فیلمساز نوشته شده است. سوال این‌جاست که چرا فیلمساز از فیلمنامه‌نویس حرفه‌ای استفاده
نکرده که بتواند تعداد این ضعف‌ها و عیوب کار خود را کمتر کند که به نظر من دلیل این
موضوع به مسئله صنعتی بودن سینمای ما برمی‌گردد و می‌فهمیم اشکالی در چرخه این صنعت
وجود دارد و این‌جا سوال بزرگ‌تری مطرح می‌شود که ما اصولا صنعت سینما داریم یا خیر؟

قاسمعلی با اشاره
به روش‌های کار و استانداردهای فیلمسازی و فیلمنامه‌نویسی در هالیوود به‌عنوان یک
نمونه صنعتی، گفت: در استودیوهای هالیوود که چرخه صنعت فیلمسازی به‌شکل کامل آن فعالیت
می‌کنند وقتی تهیه‌کننده ایده‌ای دارد آن را به فیلمنامه‌نویس می‌دهد تا ایده را برایش
تبدیل به داستان کند. اگر او نتوانست از فیلمنامه‌نویسان دیگری که در آن‌جا هستند کمک
می‌گیرد و هرگز به کارگردان نمی‌‌گویند که تو خودت فیلمنامه فیلم را بنویس و دستمزد
فیلمنامه‌نویس را هم دریافت کن! در‌حالی‌که در ایران به این شکل است که خیلی اوقات
کارگردان خودش فیلمنامه را می‌نویسد و به‌صورت توافقی با تهیه‌کننده بابت نوشتن فیلمنامه
هم دستمزد می‌گیرد. البته گاهی اوقات هم هم کارگردان فیلمنامه خود را وحی منزل دانسته
و اجازه تغییر در آن نمی‌‌دهد و کارگردان را مجاب به ساخت همان فیلمنامه ضعیف خود
می‌کند.

او تصریح کرد: بنابراین
اشکال اصلی به این‌جا برمی‌گردد که ما صنعت سینما در ایران نداریم و آنچه اکنون به‌عنوان
صنعت سینما در ایران مطرح است، روندی است که هنوز خوب جا نیفتاده تا ما تابه نقطه‌ای
برسیم که هرکسی سر جای خود باشد و کار کند زمان می‌برد و تا رسیدن به آن نقطه اشکالات
زیادی وجود خواهد داشت. متاسفانه فیلمنامه‌نویسان در چنین شرایطی وسوسه کارگردانی هم
به سرشان می‌زنند و خود من هم از این قاعده مستثنا نبودم اما وقتی صنعت فیلمسازی درست
باشد و من به‌عنوان فیلمنامه‌نویس بدانم که می‌توانم از راه نوشتن فیلمنامه ارتزاق
کنم، آثارم بدون آسیب ساخته می‌شود و دچار بازنویسی و اصلاح‌های بیهوده در مرحله تولید
و ساخته نمی‌‌شود؛ بیهوده جای خود را عوض نمی‌کنم چون جایگاه یک فیلمنامه‌نویس در
سینما معین و مشخص است. اگر صنعت سینما به‌گونه‌ای باشد که هرکدام از عوامل آن در جایگاه
خود باشند برصدر جایگاه خود می‌نشینند اما این عدم قدردانی باعث می‌شود بخواهیم جایگاه
خود را عوض کنیم و این اشکالی است که ما به‌خاطر نداشتن صنعت سینما با آن روبه‌رو هستیم.

علی ظهوری‌راد